حمام شیخ بهایی

حمام شیخ بهایی مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، خیابان عبدالرزاق، کوچه شیخ بهایی واقع‌شده است. حمام شیخ بهایی معروف‌ترین حمام شهر اصفهان، توسط شیخ بهایی در۱۰۲۵هجری قمری در عهد شاه‌عباس، طراحی و ساخته‌شده است. حمامی تاریخی که میان مسجد جامع و هارونیه در بازار کهنه، نزدیک بُقعه معروف به درب امام واقع‌شده است. به‌واسطه ویژگی منحصربه‌فرد خود با افسانه‌ها و داستان‌های گاهی متناقض آمیخته‌شده است. زیرا آب خزینه‌ای آن بدون مصرف انرژی مستقیم و تنها با استفاده از یک شمع گرم می‌شده است، به‌عبارت‌دیگر، سیستم گرمایی این حمام از شاهکارهای مهندسی محسوب می‌شود.
در ارتباط با شمع ساخته شده به دست شیخ بهائی هیچگونه اطلاعاتی در دست نیست به جز اینکه از جنس طلا بوده که احتمالاً همین عامل باعث سرقت آن شده است. جدی‌ترین نظریه در باب سوخت این گرمخانه، سیستم سفالینه لوله‌کشی زیرزمینی هست که حدفاصل آبریزگاه مسجد جامع و این حمام وجود داشته که احتمالاً با روش مکش طبیعی گازهایی چون متان و اکسیدهای گوگردی به مشعل خزینه حمام هدایت می‌شده و به‌عنوان منبع گرما در مشعل می‌سوخته و یا این‌که مستقیماً این گازها را از مواد زائد دفع شده در خود حمام جمع‌آوری می‌کردند و مورداستفاده قرار می‌دادند. همچنین بنا بر صحبت ساکنین قدیمی محله، در پشت گرمخانه مُردابی دست‌ساز موجود بوده که آب فاضلاب به آن جاری بوده و می‌توان این احتمال را داد که گاز موردنیاز از این مُرداب دست‌ساز تأمین می‌شده است.
در سال‌های اخیر یک مخترع مشهدی پس از ۳۰۰ سال با شبیه‌سازی حمام شیخ بهایی احتمال دیگری مطرح کرد. علی‌اصغر برهمند، رئیس انجمن مخترعان خراسان رضوی و طراح شبیه‌سازی حمام شیخ بهایی مدعی شد که منبع آب این گرمابه از طلا بوده و با توجه به این‌که طلا رساناترین فلز انتقال گرما است با حرارت کم انرژی زیادی تولید و آب منبع گرم می‌شده است. درواقع بنا بر نظر برهمند شیخ بهایی با استفاده از طلا که رسانایی بالایی دارد و در انتقال گرما نقش مؤثری ایفا می‌کند منبع این حمام را ساخت و به دلیل استفاده از طلا و جلوگیری از سرقت آن، راز ساخت آن را پنهان نگه داشت.
این اثر در سال ۱۳۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.